AL LËTZEBUERGER

                

                           SOEN

        

 

                 ... fräi no dem

  „Sagenschatz des Luxemburger Landes“

      vum Nikolaus Gredt / 1863 ....

 

 

 

 

D'STATER MELUSINA

 

Vrun dausend Joer gong e Grof

Laanscht d’Uelzecht an den Dall spadséiren,

Hei huet hien uewen op dem Bock

Eng Stëmm e Liddche sangen héiren.

 

De Siegfried kraxelt an den Hecken,

E schléit sech mat dem Säbel duerch

A fënnt och séier d’Melusina,

E schéint jonkt, Meedchen op der Buerg.

 

Déi zwee gefale sech du gläich,

De Grof ka bei him wunne bleiwen,

Mä schwiere muss hien, Éirewuert,

An och mat Blutt nach ënnerschreiwen,

 

Dass hie seng Frächen ëmmer samschdes

Eleng op hirem Bockfiels léisst

An nimools freet, firwat, wéisou dann,

Och wann hien et ganz gäre wéisst.

 

De Virwëtz huet no siwe Jor

Trotzdem den aarme Grof gestëppelt,

An hien ass eemol samschdes fréi

D’Trap of bis an de Fiels getrëppelt:

 

Do sëtzt et an der kaler Uelzecht,

Säi Melusina, wéi et wollt,

Et séngt a kämmt sech seng laang Hoer

Mat engem Kamp aus gëll’nem Gold.

 

Mä kuck, am Plaz vu senge Been,

Do huet et gräisslech, laang an ellen

E grousse Schwanz ewéi e Fësch

A puddelt domat an de Wellen.

 

De Siegfried deet vu Schreck e Kreesch lo –

An een Zock ass vun dëser Stonn

Säi Melusina, dat schéint Meedchen,

Fir ëmmer an dem Fiels verschwonn ...

 

 

 

 

D'SCHEIER VUN NOUSPELT

 

Spéitowes koum emol e Bauer

Duerch d’Gaass vum Uuchte heem geschréckt

An huet op senger Genn héich uewen

E schauregt Liicht am Hee erbléckt.

 

E bleift mol stoen, reift sech d’Aan –

Der Däiwel, ween denkt net u Feier?

Gaangs stiwwelt e rondrëmmer d’Mëscht

A luusst duerch d’Paart eran an d’Scheier.

 

Mä sengen Aan wollt hien net trauen,

Wat hien duerch d’Brieder do gesouch,

Well, haalt iech un, wou haut de Mëtteg

Nach Stréi an Hee ze leie louch,

 

Do souzen se zu hirer zéng

Hondsfriem Gesellen d’Kaart ze schloen,

Mä wat derbei alles erzielt gouf,

Konnt hie fir d’Baschten net verstoen.

 

A wéi en d’Scheierpaart e Stéckchen

Opmaache wollt, du gruunscht déi jo,

A boufdeg, wor et nees stackdäischter

A vun deen’ an’re kee méi do ...

 

 

 

 

  DE BARTRENGER GEESCHT

 

Dräi Frae souzen an der Uucht

Mat schaureg-gruj'lege Geschichten

Vu Geeschter a vun Hexerei,

Vum Däiwel a vun aner Spichten.

 

O jee, laacht dunn déi eng vun hinnen,

Ech fäerte fir mäi Liefdag net! –

’t ass an der Rei, laacht dunn déi aner,

Da géi bei d’Kierch a weis ons et!

 

’t ass däischter Nuecht - d’Fra geet duerch d’Strooss,

Um Kierchtuerm schléit et zwielef Auer,

An hei, do sëtzt e wäisse Geescht

Bei sengem Kierfecht op der Mauer.

 

D’Madamm, déi schläicht op Zéiwespëtzen

A klaut dem Häerche seng Schlofkap

An eenzock steet se ausser Otem

Doheem ’rëm op der viischter Trap.

 

Déi aner maachen lo grouss Aan,

Mä gläich drop ass eng Stëmm ze héiren:

O, Meedchen, bréng mer d’Mutz nees zréck,

Soss muss ech mech zu Doud hei fréiren.

 

E Geescht soll een net jéimre loossen,

Se ginn zesumme lo dohin –

Mä vun deem Owend un huet kee méi

Déi dräi am Duerf erëmgesinn ...

 

 

 

 

D'WICHTELCHER VU MIERSCH

 

Kleng Wichtelcher, déi haten hei

Hir Wunnecht viru laange Joren,

Um Flouer déif am Buedem, dass

Se schéin eleng a roueg woren.

 

Just heiansdo konnt een s’ erblécken

Mat engem Sonnenhutt um Kapp,

De Spuet, den Heel iwwert der Schëller

An owes d’Lanter an dem Grapp.

 

Sou hu si nuets dem Bauer dann

Eng Hand mat ugepaakt, grad wou en

Am Gaange wor säi Gras ze méien

Oder säi Gromprestéck ze plouen.

 

Fréimueres gongen se an d’Millen

A koumen heem mat vollem Sak,

Ewell daagsiwwer da gouf fläisseg

Doheem bei hinne Brout gebak.

 

Dat Wichtelbrout wor ee Genoss!

A muenech Bauer hat däers heien

Deen an’re Muergen an dem Hee

An och mol vrun der Hausdier leien.

 

Do konnt eng ganz Famill drun iessen,

Dräimol des Daags an iwwert d’Jor –

A mengs de wuel, et wir méi kleng ginn?

Gewass! ’t blouf ëmmer, wéi et wor ...

 

 

 

 

DEN HEXEMEESCHTER VU KÄERCH

 

Se woren hirer dräi beim Wiert,

Déi owes poulriicht sëtze blouwen,

Wéi ëm zéng Auer rondëm d’Stat

All Paarten zougereedelt gouwen.

 

O Jëses!, sot géint hallwer eelef

Deen een op eemol, wat elo? –

’t ass Kannerei, laacht dee vu Käerch dunn,

Drénkt aus, bezuelt a kommt mir no!

 

Am Haff do huppe si sech all

Op d’Prabblien a ginn an d’Knéien,

De Käercher päift, an d’Präbbelcher,

Déi fänken un an d’Luucht ze fléien.

 

Wat mengt der wuel, lo hänken d’Bridder

Schéin afeg op dem Prabbli drop –

De Käercher schmuunzt a päift nach virun,

An ëmmer geet et méi héich op ...

 

Sou fléie si dann aus der Stad

Gemittlech weider, wou se ënnen

All Duerf mat senge Baurenhief,

All Bësch a Wiss bekucke kënnen.

 

Mä engem wor et net geheier,

Deen hält sech un der Kroun vum Hunn

Op dem Kierchtuerm – et wor zu Kielen –

Mat béiden Hänn a Féiss lo un.

 

A wat wor d’Duerf dunn op der Kopp –

Dat kënnt der iech bestëmmt lo denken,

Wéi d’Leit dee Kärel mueres fréi

Gesouchen op dem Kräiz do hänken ...

 

 

 

 

DE JASMÄNNCHE VUN DOL

 

Vru laanger Zäit, do hat am Éislek

E Baierchen – et wor zu Dol –

Déck kéipweis Geld ... mä fro kee wéi vill,

Dat wousst hie selwer net emol.

 

Dee Jasmännche gëtt et nach haut

An dach ass hie scho laang gestuerwen –

All nuets da geeschtert e rondëm,

Well hien huet d’Geld am Haus vergruewen.

 

Als feireg Flam kënnt hien duerch d’Pompel

Vum Bur an d’Kichen ’ragelaf,

Da gëtt am Parzeläin gerabbelt,

An d’Dëppen trëllen duerch de Schaf.

 

An da bei Vollmound – Jëses neen!

Ma da sinn d’Leit eréischt verwuerelt:

Bal sëtzt en uewen op dem Daach

An ’t gëtt duerch de Kamäin gehuerelt,

 

A bal gëtt bannen an den Trapen

Un all Schlofkummerdier geklappt,

A Jann a Mann kréien den Diwwi

Mat dem Gedecks vum Bett gerappt.

 

Sou huet de Jasmännchen et schonn

Säit Joren Nuecht fir Nuecht gedriwwen ...

Kee Wonner ass am Baurenhaus

Kee Kniecht an och keng Mod méi bliwwen.

 

 

 

 

D'GOLDKUELE VU KONTER

 

U Briquet an u Fixspéin wor

A fréirer Zäit nach net ze denken –

An d’Glous am Uewe gouf versuergt,

Fir mueres d’Feier unzefänken.

 

Mä hei, op engem Haff bei Konter

Kënnt d’Mod och eemol mueres fréi,

Et wullt an ’t stëppelt an den Äschen,

Mä ’t gloust keng Kuel am Schminni méi.

 

’t gesäit dunn ënn’rem Birebam

Am Pesch dräi schwaarz Geselle sëtzen,

Déi ronderëm e Feierchen

Sech d’Nues an d’Féiss an d’Fangren hëtzen.

 

Gläich zweemol geet et Feier heeschen

A bréngt et mat der Schëpp an d’Haus,

Mä ’t kënnt nach knapps dermat an d’Kichen,

An d’Glous ass an de Kuelen aus.

 

Der Däiwel neen!, seet dunn de Kniecht,

Déi wëll’n dech op den Äermchen huelen!

Komm, ech gi mat, ewell ech brauch

Och fir meng Päif eng, zwou där Kuelen.

 

E leet se uewen op den Tubak,

E bléist an zitt, sou gutt e kann,

Mä d’Glous an d'Kuelen, déi verdämpen,

An ’t läit e blénkegt Goldstéck dran ...

 

 

 

 

D'SCHATZGRIEWER VUN ESCHENT

 

Zu Eschent, wou et Éislek gëtt,

Hat an dem Dännebesch ganz uewen

Den Däiwel viru laanger Zäit

Eng Goldkëscht met’rendéif vergruewen.

 

Dräi Borschte gongen eemol owes

Mat Schëpp a Spuet tëscht d’Dännebeem –

Ah, Jongen, weist är kräfteg Äerem!

Haut huele mer dee Schatz mat heem!

 

Si gruewen, schëppen, an de Koup

Gëtt ëmmer méi héich an den Dännen –

Mä hei, op eemol steet, o Schreck,

E Gaalgen niewendrun ze brennen

 

An uewendrop do sëtzt den Däiwel

A laacht sech heemlech a seng Fäischt:

„Wee soll ech mir vun iech dräi kropen?

Dee mat der rouder Box villäicht?!“

 

An deen deet lo e spatze Kreesch –

Mä so, him ass et net geheier.

A pou! ass näischt méi ze gesinn

Vun Däiwel, Gaalgen a vu Feier.

 

Déi dräi man sech lo schnell duerch d’Latten,

Zwar ouni Goldkëscht – wat e Pech!

Mä dat ass hinne ganz egal, well

Si koumen dach nach gutt ewech ...

 

 

 

FLOTT SAACHEN"  (Éditions du Syndicat National des Enseignants - 1988)